Sang năm mới, thế giới sẽ gặp những rủi bất thường. Dưới đây là danh sách
của 10 tình thế đáng lo nhất.
HÀNG NĂM CỨ VÀO THÁNG GIÊNG, nhóm EURASIA GROUP của chúng
tôi lại ngồi xuống họp bàn để phân tích, và phổ biến những xu hướng thiết yếu
nhất về tình hình điạ dư chính trị thế giới trong năm sắp tới. Tôi thành lập
nhóm Eurasia , đóng vai trò cố vấn giúp đối phó với những rủi ro về chính trị
trên toàn cầu. Bản liệt kê dưới đây dự đoán những gì sẽ xảy ra trong 12 tháng
sắp tới. Những biến cố này sẽ tạo ảnh hưởng rất lớn đến tình hình thị trường và
chính trị thế giới, nơi mà chúng ta sẽ chứng kiến nhiều điều ngạc
nhiên.
Trước thềm năm mới 2015, xung đột chính trị giữa các cường quốc thế giới
đang ở mức cao nhất kể từ khi Chiến Tranh Lạnh kết thúc. Quan hệ ngoại giao giữa
Hoa Kỳ và Nga kể như hoàn toàn tan vỡ. Chủ tịch Tập Cận Bình , nhân vật quyền
bính nhất Trung quốc, đang xây dựng một nền kinh tế riêng cho nước Trung Hoa, và
sự kiện này ảnh hưởng đến các nước ở vùng Đông Á, cũng như nhiều nước khác trên
thế giới. Tình hình điạ dư chính trị bấp bênh của Thổ Nhĩ Kỳ, các nước trong
Vùng Vịnh Ả Rập, và các nước khác như Ba Tây, Ấn Độ mang nhiều rủi ro cho
những nước này. Hiện nay trên thế giới đang có xu hướng dùng biện pháp trừng
phạt tài chánh như là một loại vũ khí. Hoa Kỳ dùng loại vũ khí này, và không
chừng có thể bị tác hại ngược trở lại.
Nhưng rủi ro hàng đầu của năm tới sẽ xảy ra tại lục điạ Âu châu lạnh giá.
Ở đây, không khí chính trị ngày càng chia rẽ trầm trọng, tạo điều kiện phát sinh
ra xung đột lớn.
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ ĐỔ VỠ Ở ÂU
CHÂU:
Nền kinh tế Âu châu không đến nỗi xấu như hồi xảy ra cuộc khủng hoảng
kinh tế khu vực đồng euro năm 2012, nhưng tình hình chính trị của Âu châu hiện
nay rất xấu. Trong nội tình của những nước chính như Anh và Đức các đảng phái
chính trị chủ trương chống tổ chức Liên Hiệp Âu Châu đang lớn mạnh, và được dân
chúng ủng hộ. Điều này có nghĩa là các chính phủ hiện đang cầm quyền bị ép buộc
phải đưa ra những chính sách cải tổ cần thiết, nhiều khi khá đau thương. Rạn nứt
giữa các chính phủ ở Âu châu ngày càng lớn, một số nước tỏ ra bất mãn vì ảnh
hưởng của một nước Đức hùng mạnh, trong lúc nước Pháp không làm gì được, và nước
Anh thì giữ thái độ đứng ở xa quan sát. Cuối cùng, thái độ tức giận của nước Nga
cộng thêm hành vi hung hăng của tổ chức Quốc Gia Hồi Giáo – ISIS- khiến cho nền
an ninh của Âu châu trở nên rất đáng lo ngại.
2. TÌNH HÌNH NƯỚC NGA:
Những biện pháp trừng phạt về tài chánh đối với nước Nga, cộng thêm giá
dầu hỏa trên thế giới thế giới sụt giảm khiến cho Tổng thống Vladimir Putin hết
sức căm giận, nhưng vẫn chưa đủ để ông ta bó tay ngồi yên. Mạc Tư Khoa sẽ tiếp
tục làm áp lực với Ukraine , do đó Hoa Kỳ và Âu châu sẽ gia tăng mức độ trừng
phạt về tài chánh. Khi nền kinh tế của Nga bị suy xụp, uy tín của ông Putin sẽ
tùy thuộc vào khả năng của ông khi đối đầu với phe Tây phương. Các công ty lớn,
và nhà đầu tư Tây phương sẽ trở thành đối tượng để Putin trả thù, chưa kể là còn
có những vụ tấn công trên mặt đất, cũng như trên mạng internet.
3. ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ PHÁT TRIỂN CHẬM TRONG NỀN KINH TẾ TRUNG QUỐC:
Nền kinh tế Trung quốc sẽ phát triển chậm lại trong năm 2015, nhưng
đó là một phần trong kế hoạch của ông Tập Cận Bình. Họ Tập muốn cải biến nền
kinh tế Trung Hoa sang nền kinh tế “phát triển nhờ tiêu thụ”. Mô hình phát triển
kinh tế kiểu này tất nhiên sẽ làm giảm tỉ lệ phát triển chậm lại, nhưng sẽ có
mức phát triển tốt về lâu dài. Mức phát triển chậm của nền kinh tế Trung quốc
không đem đến hậu quả đáng kể ở Trung Hoa. Nhưng những nước như Ba Tây, Úc , Nam
Dương và Thái lan sẽ bị tác hại nặng, vì sự phát triển của họ tùy thuộc rất
nhiều vào mậu dịch với Trung Hoa, một nước đông dân, lúc nào cũng khao khát tài
nguyên.
4. DÙNG BIỆN PHÁP TÀI CHÁNH NHƯ MỘT LOẠI VŨ KHÍ:
Vào lúc này, Hoa Kỳ đã can dự quá nhiều vào chiến tranh và chiếm đóng
bằng quân sự, vậy mà chính quyền của ông Obama vẫn còn muốn tạo thêm ảnh hưởng
của Mỹ trên toàn cầu. Chính vì thế, Hoa Thịnh Đốn xoay qua việc sử dụng sức mạnh
về tài chánh như một loại vũ khí. Họ dùng chính sách ngoại giao củ cà rốt và cây
gậy để ép các nước khác tuân theo đường lối của Mỹ. Củ cà rốt ở đây là sự tiếp
cận, tham gia vào thị trường tư bản. Cây gậy ở đây là các biện pháp trừng phạt.
Dùng biện pháp chế tài về tài chánh có nhiều lợi thế, nhưng những biện
pháp này cũng có thể gây ra thiệt hại cho các công ty Hoa Kỳ. Những công ty này
bị mắc kẹt giữa hai lằn đạn trong cuộc xung đột của Hoa Thịnh Đốn với những quốc
gia bị trừng phạt. Giao dịch giữa Hoa Kỳ và các nước Âu châu bên kia bờ Đại Tây
Dương bị thiệt hại vì những lý do tương tự.
5. TỔ CHỨC QUỐC GIA HỒI GIÁO- ISIS- BÀNH TRƯỚNG RA KHỎI PHẠM VI IRAQ VÀ
SYRIA :
Tổ chức quốc gia Hồi Giáo ISIS bị đẩy lui ở lãnh thổ Iraq và Syria ,
nhưng ý thức hệ của tổ chức này lại lan rộng khắp vùng Trung Đông và Bắc Phi. Họ
sẽ lập ra những đơn vị mới ở Yemen , Jordan và Ả Rập Sê U. Tổ chức này cũng lôi
kéo được sự gia nhập của nhiều tổ chức thánh chiến Hồi giáo khác. Hai tổ
chức Ansar Beit al Maqdis ở Ai cập và Islamist ở Lybia đã bầy tỏ lòng trung
thành với tổ chức ISIS . Khi ảnh hưởng của những tổ chức hiếu chiến gia tăng,
điều đó có nghĩa là các nước theo Hồi Giáo Sunni như Ả Rập Sê U, United Arab
Emirates , và Ai cập sẽ bị rơi vào tình trạng bất ổn.
6.
NHIỀU VỊ LÃNH ĐẠO ĐƯƠNG NHIỆM BỊ SUY GIẢM UY TÍN:
Phần lớn các nhà lãnh đạo chính trị hiện nay bị suy giảm uy tín. Đó là
điểm sẽ đưa đến nhiều rủi ro trong năm 2015.Nhiều vị lãnh tụ chỉ tái đắc cử với
số phiếu nhỏ, vừa đủ thắng. Bà Dilma Rousseff của Ba Tây, ông Juan Manuel Santos
của nước Colombia và ông Jacob Zuma của Nam Phi, Ông Goodluck Jonathan của
Nigeria, và ông Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải gặp sự chống đối
quyết liệt của đảng đối lập. Như vậy, họ khó có thể thực hiện được chương trình
do chính phủ đề ra. Ở Ba Tây, bà Dilma Rousseff trước năm 2010 được 79% cử tri
ủng hộ, nay chỉ còn 56% dân chúng bỏ phiếu tín nhiệm. Tại Thổ Nhĩ Kỳ trước đây
Thủ tướng Erdogan đuợc 71% cử tri ủng hộ, nay chỉ còn 51%. Ở Nhật ông Abe trước
được 67% cử tri ủng hộ, nay chỉ còn 44%.Tổng thống Barack Obama hồi trước năm
2012, được 57% cử tri ủng hộ, nay chỉ còn 43%.
7. SỰ LỚN MẠNH CỦA NHỮNG KHU VỰC CHIẾN
LƯỢC:
Kinh doanh toàn cầu trong năm 2015 sẽ tập trung đầu tư vào các quốc gia
có tình hình chính trị ổn định, hơn là vào yếu tố phát triển kinh tế. Cũng vì lý
do đó, chính phủ sẽ nâng đỡ những ngành kinh doanh nào đi theo đường lối, mục
đích của chính phủ, và thẳng tay trừng phạt những công ty không theo đường lối
của họ. Chúng ta sẽ chứng kiến một xu thế trong đó nhiều thị trường đang lên nhờ
chính phủ tiếp tay, giữ tầm quan trọng trong nền kinh tế, đồng thời những quốc
gia ngang ngược sẽ có thêm những vũ khí cực mạnh để củng cố quyền lực. Nhưng
đồng thời chúng ta cũng sẽ thấy tại Hoa Kỳ, nền an ninh quốc gia được đặt làm ưu
tiên hàng đầu, và do đó kỹ nghệ quân sự sẽ được bành trướng rộng thêm, bao gồm
cả những công ty chuyên về kỹ thuật, truyền tin, và tài
chánh.
8. TÌNH HÌNH CĂNG THẲNG GIỮA Ả RẬP SÊ U VÀ IRAN :
Tranh chấp giữa hai phái Shi’ite của Iran và Sunni của Ả Rập Sê U
là động cơ chính gây ra xung đột, chiến tranh ở vùng Trung Đông. Hoa Thịnh Đốn
và nhiều cường quốc khác trên thế giới né tránh không muốn can thiệp vào, trong
lúc chính hai nước chủ yếu này đang có những khó khăn về chính trị trong nội
điạ. Những mối lo ngại về cuộc thương lượng liên quan đến việc chế tạo vũ khí
nguyên tử ở Iran sẽ còn tiếp tục. Năm 2015 sẽ chứng kiến cả hai chính phủ ở
Riyadh ( Saudi Arabia ) và Teheran ( Iran ) tìm cách dùng sức mạnh riêng của
mình để gây ảnh hưởng ở các nước khác trong vùng Trung Đông.
9. TÌNH HÌNH CĂNG THẲNG GIỮA TRUNG QUỐC VÀ ĐÀI
LOAN:
Sau khi Đảng Dân Chủ Cấp Tiến ở Đài Loan đánh bại phe Quốc Dân Đảng với
tỉ lệ rất lớn trong cuộc tuyển cử tháng 11 vừa qua, quan hệ ngoại giao giữa
Trung quốc và Đài Loan sẽ trở nên căng thẳng vào năm 2015. Nếu Trung quốc thẩm
định rằng chính sách đối phó với Đài Loan của họ từ bấy lâu nay thất bại, họ sẽ
thu hồi đầu tư và mậu dịch với Đài Loan về lục điạ, để gây khó khăn cho Đài
Loan. Điều đó sẽ khiến cho tâm lý dân chúng Đài Loan thêm thù ghét Trung Hoa lục
điạ. Bất cứ một lời bình luận nào của Hoa Kỳ bênh vực cho Đài Loan sẽ lập tức
gia tăng căng thẳng giữa Hoa Thịnh Đốn và Bắc Kinh.
10. TÌNH HÌNH Ở THỔ NHĨ KỲ:
Giá dầu hỏa hạ có lợi cho Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Tổng thống Erdogan sẽ dùng
chiến thắng của mình trong kỳ bầu cử năm 2014 để dồn ép nhiều đảng phái chính
trị khá đông vào một phía, và củng cố quyền lực của đảng cầm quyền, thu tóm
quyền bính vào tay cá nhân ông. Nhưng có vẻ như là ông không thu tóm được quyền
hành trong năm nay, và sẽ còn xảy ra nhiều tranh cãi với ông Thủ tướng. Do đó,
tình hình chính trị ở nước Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có nguy cơ rơi vào bất ổn. Trong lúc
đó, tình hình biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ hết sức rối rắm vì cuộc chiến tranh do tổ
chức quốc gia Hồi Giáo- ISIS- gây ra. Đây là một điềm xấu cho tất cả mọi người.
Càng ngày càng có nhiều dân tị nạn chạy từ Syria và Iraq sang đây lánh nạn.
Trước tình trạng phải đón tiếp thêm dân tị nạn, khuynh hướng cực đoan ở Thổ Nhĩ
Kỳ sẽ gia tăng, và gây cho nền kinh tế thêm nhiều khó khăn.
Bài phân tích của Ian Bremmer trên báo TIME ngày 19/1/2015
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét